Een van de meest prachtige en levendige in de geschiedenis van de mode was ongetwijfeld. De laatste stijl van de Franse aristocraten, voorafgaand aan de Grote Franse Revolutie, die niet alleen de politieke structuur van Frankrijk, maar ook de mode van heel Europa onherkenbaar veranderde.

Franz Xaver Winterhalter
Keizerin Eugenie

Tegen het midden van de 19e eeuw was er echter weer een monarchie in Frankrijk, en de rococostijl was weer in de mode – de tweede rococo of, zoals de mode van de jaren 1840 – 1860 ook wel de tentoonstellingsstijl werd genoemd.

In veel opzichten verschijnt de tweede rococostijl in 19e-eeuwse klederdracht dankzij de Franse keizerin Eugenie. bewonderde de Franse koningin Marie Antoinette, haar tijd en haar outfits. Maar het was niet alleen Marie Antoinette die Franse vrouwen zich halverwege de 19e eeuw herinnerden. De tweede rococo-mode werd ook beïnvloed door de outfits van de markiezin de Pompadour, misschien wel een van de beroemdste vrouwen in de geschiedenis van de 18e eeuw.

Franz Xaver Winterhalter
Keizerin Eugenie omringd door hofdames, 1855

De eerste couturier Charles Worth naaide zijn jurken ook in de tweede rococostijl. Het was Charles Worth die wordt beschouwd als de grondlegger van het eerste modehuis in de geschiedenis. Hij kwam ook op het idee om zijn outfits niet op mannequins te demonstreren, maar op vrouwelijke modellen, die niet alleen de klanten van Worth een of andere modieuze look presenteerden, maar ook met de klanten communiceerden en hen over het kostuum vertelden.

Charles Waard

Dameskostuum en -mode in de tweede Rococo-stijl

Om uit te gaan moesten vrouwen uit het midden van de 19e eeuw ondergoed dragen – een lang wit overhemd en een pantalon, evenals kousen. Vervolgens werd het korset aangetrokken. Net als in de Rococo-periode van de 18e eeuw waren dunne tailles in de mode. Het materiaal voor het korset was nog steeds balein. Vervolgens werd het frame erop gezet.

L.E. Dubuf
Portret van keizerin Eugenie, 1854

In het midden van de 19e eeuw werd het frame verbeterd. Nu bestond het uit elastische stalen hoepels. Dit frame is sinds 1859 in gebruik. Voordien droegen vrouwen eenvoudigweg meerdere petticoats, gemiddeld maximaal zes. Bovendien was de allereerste rok knielengte. Voor het naaien werd paardenhaar gebruikt. Dit is waar de naam van het frame voor rokken vandaan komt: hoepelrok.

Franz Xaver Winterhalter
Elizabeth van Oostenrijk (Sissi), 1865
De geliefde keizerin van Oostenrijk, een stijlicoon van haar tijd, zoals keizerin Eugenie een trendsetter was voor Frankrijk, zo was Sissi dat ook voor Oostenrijk

En aan het einde van zo’n complex aankleedproces zou een vrouw een jurk kunnen aantrekken. In de 19e eeuw was er al een verdeling van jurken in ochtendjurken, alledaagse jurken en jurken om naar het bal te gaan.

Franz Xaver Winterhalter
Russische keizerin Maria Alexandrovna, 1857

Ochtend- en alledaagse jurken hadden dus nooit een halslijn, maar bij baljurken was dit verplicht. Ook kunnen baljurken mouwen missen of kunnen de mouwen van dergelijke jurken kort zijn. Terwijl casual jurken meestal lange mouwen hadden.

Franz Xaver Winterhalter
Portret van gravin Varvara Alekseevna Musina-Pushkina

Ochtendjurken waren lichte tinten met versieringen in de vorm van kanten franjes en linten. De stof die het meest voor dergelijke jurken werd gebruikt, was zijde. Dagelijkse en avondjurken werden gemaakt van stoffen zoals brokaat, fluweel, satijn en wol. In de jaren 1850 kwamen nieuwe stoffen in de mode: “gaskristal”. Het bijzondere van dergelijke stoffen was dat ze waren gemaakt van draden van twee verschillende kleuren die tegelijkertijd waren geweven.

Franz Xaver Winterhalter
Portret van prinses L.I. Wittgenstein, 1843

Wat betreft de kleuren van jurken in de tweede Rococo-stijl, in het midden van de 19e eeuw waren heldere en rijke kleuren in de mode: anilineroze, rood, lila.

Foto van keizerin Eugenie met haar zoon Lulu

Een andere modieuze nieuwigheid in de damesgarderobe van het midden van de 19e eeuw is het Kozakkenjack. Kazakin is een aansluitend vest dat vrouwen kunnen dragen tijdens een bezoek of een wandeling.

Herenpak uit het midden van de 19e eeuw

De tweede rococostijl in kostuum verspreidde zich niet alleen door heel Europa, maar drong ook door tot in Amerika. De kostuums van de heldin van de roman Gone with the Wind, Scarlett O’Hara, zijn slechts een heel treffend voorbeeld van damesmode in de tweede rococostijl. In het herenpak uit deze periode waren er echter geen verwijzingen naar de rococostijl van de 18e eeuw.

Portret van Napoleon III met zijn zoon
Keizer van Frankrijk, echtgenoot van keizerin Eugenie

Mannen droegen halverwege de 19e eeuw niet meer kousen en donzige culottes, of versierden hun kleding met strikken. Pruiken zijn ook niet meer in de mode. Herenkleding in de 19e eeuw bleef zich ontwikkelen, volgens trends die opkwamen na de Franse Revolutie: comfort en eenvoud.

Franz Xaver Winterhalter
Portret van Napoleon III, 1857

In dit geval weerspiegelde het kostuum volledig de levensstijl van mannen uit de 19e eeuw. In die tijd werd een belangrijke rol in de samenleving niet langer gespeeld door aristocraten die zich een nutteloze levensstijl konden veroorloven, maar door vertegenwoordigers van de burgerij: handelaars en fabriekseigenaren. Zulke mensen hebben bewegingsvrijheid nodig, omdat hun leven vol zat met verschillende zakelijke bijeenkomsten en uitstapjes.

Still uit de film “Gone with the Wind”

Een herenpak uit het midden van de 19e eeuw bestond uit een broek, een overhemd, een vest en een geklede jas. Witte overhemden met een omgeslagen of opstaande kraag werden het vaakst gedragen door rijkere mensen; onder gewone werkende mensen was er een mode voor gekleurde overhemden. Vanaf de jaren 1860 begonnen mannen ook slabbetjes te dragen, een kledingstuk dat kon worden genaaid of vastgemaakt op de borst van een herenoverhemd of een damesjurk.

Herenbroeken uit de jaren 1850 hadden strepen. De studs zijn gevlochten aan de onderkant van de broekspijpen en onder de voet geregen. Deze vlecht zorgde dus voor spanning op de broekspijp en elimineerde de mogelijkheid van plooien in de breedte, wat erg in de mode was in de 19e eeuw. In de jaren 1860 werden broeken al zonder bandjes gedragen. Deze broek was langer en werd laag op de schoenen gedragen.

Still uit de film “Gone with the Wind”

Wat betreft de geklede jas (een lang jasje met dubbele rij knopen, meestal getailleerd), begonnen mannen al in de jaren 1860 in plaats daarvan steeds vaker jassen te dragen die ons tegenwoordig bekend zijn.

Broeken, vesten, geklede jassen en latere jassen werden gemaakt van donkergekleurde wollen stoffen.

Een andere innovatie in de herenmode van de 19e eeuw was het visitekaartjespak. Volgens de naam was dit kostuum bedoeld voor bezoeken – bezoeken en kleine vakanties. Kenmerken van een visitekaartje zijn, in tegenstelling tot een geklede jas, een recht silhouet, afgeronde zomen, een naad in de taille en een sluiting met één rij knopen (het product wordt vastgemaakt met één verticale rij knopen, terwijl een sluiting met dubbele rij knopen wordt vastgemaakt met twee parallelle rijen knopen).

Still uit de film “Gone with the Wind”

Zo kwam de stijl van de tweede rococo van het midden het duidelijkst tot uiting in het damespak, terwijl het herenpak kan worden toegeschreven aan de klassieke kledingstijl.